КУН МАВЗУСИ: Бизга карантин нима учун керак?
Эпидемиология, микробиология ва юқумли касалликлар илмий текшириш институти жамоаси ҳам коронавирусга қарши курашда фаол иштирок этмоқда. Айни кунларда институт клиникасидаги 184 беморга 32 шифокор, 40 ҳамшира қарамоқда. Ўтган давр мобайнида институт раҳбарияти ва жамоаси кўплаб беморлар саломатлигини тиклаш билан бирга, керакли тажрибага ҳам эга бўлди. Институт директори, тиббиёт фанлари доктори Ботир Тожиев билан суҳбатимиз коронавирус касаллиги, мамлакатимиздаги бугунги эпидемиологик жараён ҳақида бўлди.
– Коронавирус ҳаво томчи йўли орқали юқадиган касаллик, – дейди Ботир ака. – Бундай ҳаво томчи орқали юқадиган касалликларнинг олдини олишда энг самарали йўл карантин тадбирларидир. Шу боис, мамлакатимизда касаллик қайд этилган дастлабки кунлардан бошлаб юртимизда ҳам карантин жорий қилинди. Ва барчамиз карантин тадбирлари натижасида касалликни бартараф этиш, аҳоли орасида касаллик кескин тарқаб кетишининг олдини олиш мумкинлигини амалда кўрдик. Аммо карантин чекловлари юмшатилиши билан аҳоли томонидан унга риоя қилинмагани оқибатида касаллар сони кескин ошиб кетди.
– Тўғри, сиз таъкидлаётган фикрни мутахассислар, экспертлар ҳам қўллаб-қувватламоқда. Аммо аксарият мутахассислар касаллик аҳоли орасига тарқалиб кетгани боис, карантин чекловлари энди самара бермаслигини, бундан буён беморларга ёрдам кўрсатиш борасида бош қотириш кераклигини айтмоқда. Шунингдек, ойлаб ёки йиллаб карантинда ўтириш ҳам имконсиз, тўғрими?
– Карантин муддати 15 августгача узайтирилишининг боиси, бу касаллик аҳоли орасида кескин тарқалиб кетишининг олдини олишдир. Касаллик кўрсаткичлари меъёрий даражага келгунча карантин чораларини қўллаш муҳим. Ўйлаймизки, аҳолимиз бу ҳолатни тўғри қабул қилиб, нима учун карантин талаблари киритилаётганини тушуниб турибди.
Оилада бир инсон касал бўлишининг ўзи фожиа. Ҳозирги пандемия шароитида бир оиладан 5-6, баъзи хонадонларда 8 кишигача касал бўлиши жуда ҳам ачинарли ҳолат. Касаллик кириб борган бундай оилалар сони кўплаб бўлсачи? Ана шу оила аъзоларининг барчасига бирдек даво чораларини қўллаш, дори-дармонлар етказиш, поликлиника, тез ёрдам, шифохона хазматини бир вақтда, бир хил ҳолатда ишлатилишини таъминлаб бериш иқтисодиёти ривожланган давлатларга ҳам мураккаблик туғдираётгани амалиётда кўриниб турибди.
– Касалликни енгил ёки симптомсиз ўтказаётган беморларни уй шароитида даволаш тизими йўлга қўйилди. Ўз-ўзидан маълумки, сиз ва жамоангиз бевосита оғир беморларни даволашда иштирок этяпсиз. Кузатувларингизга таяниб, беморларнинг оғир аҳволга тушиб қолишига қандай омиллар сабаб, деб ўйлайсиз?
– Бундай вазиятда, биринчидан касалликка чалинган шахс ёки оиласидагилардан кимдир карантин тартибларига, гигиена қоидаларига риоя қилмаган, яъни мулоқот давомида кимдандир вирус юқтириб олган бўлади. Аксарият беморлар уйда ўзлари билар-билмас дориларни ичиб, вирусга қарши халқ табобатидан ноўрин фойдаланиб, кўп ҳолларда тана ҳароратини туширадиган турли препаратларни мутахассис тавсиясисиз ичиб, касалликни оғир шаклда ўтказиб қўйиш ҳоллари учраяпти. Нафас етишмовчилиги кузатилиб, оғир ҳолатда олиб келинган беморларни зудлик билан реанимация бўлимига ётқизишга, уларни сунъий нафас билан таъминлашга тўғри келяпти. Бу, ўз навбатида, шифокорлар олдида жуда катта қийинчиликларни туғдирмоқда.
Аҳолимиздан, ўзлари ва яқинларини, айниқса, йўлдош касалликлари бор (қандли диабет, юрак-қон томир тизими, асаб тизими, меда-ичак тизимида сурункали касаллиги бор) оила аъзоларини эҳтиёт қилишларини илтимос қиламиз.
Аммо халқимиздан асоссиз хабарларга ёки ижтимоий тармоқларда тарқаладиган гап-сўзларга ишониб, ваҳимага тушиб қолмасликларини сўрардик. Бирон таниши қайсидир сабаб билан оламдан ўтган бўлса, шифохоналар олдига келиб ёки тез ёрдамни чақириб, касалхонага ётқизиш талабини қўяётган фуқароларимиз ҳам йўқ эмас. Улар бу ҳаракатлари билан ҳам карантин қоидаларини бузган саналади, ҳам бошқаларга ҳам касаллик юқтиради, ҳам шифокорлар иш жараёнига халал беради. Ваҳоланки, улар уй шароитида даволаниши мумкин.
– Шифохонамизда 2 та сунъий нафас берувчи аппарат мавжуд. Ундан ташқари беморларга реанимация ҳолатларида бериладиган дори-дармонлар ва бошқа керакли аппаратлар бор. Бир вақтнинг ўзида 110 беморга кислород бериш имкониятига эгамиз. Дори-дармонлар бўйича муаммолар йўқ. Хорижлик мутахассислар билан фикр алмашиш имконига эгамиз. Видеоанжуманлар, семинар, вебинарлар ташкил қилиб борилмоқда. 5 ойдан буён ҳар бир оғир касал бўйича маслаҳатлашувлар ўтказилмоқда. Тошкент врачлар малакасини ошириш институти, Тез тиббий ёрдам илмий текшириш институти, Тошкент тиббиёт академияси, Тошкент педиатрия институти раҳбарияти ва мутахассислари билан кенг кўламли ҳамкорлик йўлга қўйилган.
http://uza.uz/oz/society/kun-mavzusi-bizga-karantin-nima-uchun-kerak-28-07-2020